,,Dlaczego dorośli rzadko chwalą swoje dzieci?”

(artykuł na podstawie książki J. Sakowskiej Szkoła dla rodziców i wychowawców)

 

 

Dorośli uważają, że za to, co dobre nie należy chwalić – bo to normalne i przechodzą nad tym do porządku dziennego.

Chętnie wytykają swoim dzieciom błędy i niepowodzenia. Mają poczucie, że jeśli nie zwrócą uwagi na niedoskonałości w zachowaniu i umiejętnościach dziecka, to zaniedbują je wychowawczo.

Tymczasem dziecko krytykowane dochodzi do wniosku, że nie warto się starać, gdyż jego wysiłki nie przynoszą efektów. Natomiast dziecko chwalone stara się być jeszcze lepsze, dokłada wysiłków, aby stawiane przed nim zadania wykonać jak najlepiej.

Jednakże nie każda pochwała przyniesie pozytywne efekty. Źle sformułowana może przynieść odwrotny skutek. Temu, jak chwalić poświęcony jest ten artykuł.

Zasady dobrej pochwały.

• Opisz to, co widzisz (słyszysz): Widzę samochody ustawione na półce i klocki schowane do pudełka.
• Opisz, co czujesz: Przyjemnie było wejść do takiego pokoju.
• Podsumuj godne pochwały, zachowanie dziecka: Posprzątane na miejsce zabawki. To się nazywa porządek!

Kilka zaleceń dotyczących stosowania pochwał.

• Początkowo dziecko słysząc pochwałę opisową, może dopominać się o ocenę. Warto wtedy zadać mu pytanie: A tobie się podoba?, a czasem upewnić je: Tak, podoba mi się.
• Unikaj takiej pochwały, w której ukryta jest poprzednia słabość dziecka lub niepowodzenie: Widzę, że posprzątałeś zabawki”. „Szkoda, że nie zrobiłaś tego wczoraj.
  Najlepszą pochwałę rujnuje wyraz ale, np. Cieszę się, że namalowałaś dla mnie obrazek, ale zrobiłaś bałagan na biurku.

• Unikaj komunikatów: Jestem z ciebie taka dumna, Wiedziałam, że sobie z tym poradzisz – wtedy bowiem dajemy wyraz raczej własnej pewności siebie niż chwalimy dziecko. Lepiej powiedzieć: Ułożenie puzzli z tylu elementów było naprawdę trudnym zadaniem. Możesz być z siebie dumny, że je wykonałeś.

Podczas wspólnych działań i rozmów kończących się pochwałą  dzieci uczą się wiary we własne siły, wyrozumiałości dla innych, współpracy i pomagania sobie nawzajem.

Dzieci nieśmiałe zyskują pewność siebie, rozwijają poczucie własnej wartości, przełamują często barierę niepewności i strachu. Dzieci nadpobudliwe – mają możliwość rozładowania często wielkiego napięcia emocjonalnego. Nigdy nie krytykujmy dzieci, nie wyśmiewajmy ich, zawsze trzeba uszanować wysiłek

dziecka. Trzeba pamiętać, że dziecko wypowiada się w sposób bezpośredni i spontaniczny. Jednym nieuważnym słowem możemy je zranić i zniechęcić do dalszej pracy.

Nie efekt pracy dziecka jest najważniejszy, lecz samo przeżywanie w trakcie tworzenia i powinniśmy sobie zdawać z tego sprawę. Zawsze zauważajmy osiągnięcia u dziecka ale i trzeba mu wyraźnie o tym powiedzieć.

 

Powodzenia dla nas wszystkich

Dorota Kołodziej